Embedded Files
De vuursalamander
Onze vzw / Accommodatie / Omgeving / De vuursalamander: Wild spotten rond Het Molenhuis
Rond Het Molenhuis, verscholen in de prachtige Ardense natuur rond de Belle Meuse, leeft een van de meest mysterieuze en zeldzame dieren van onze streken: de vuursalamander (Salamandra salamandra). Deze opvallende amfibie, met zijn zwarte huid bezaaid met gele vlekken, spreekt al eeuwenlang tot de verbeelding. Wil je een vuursalamander spotten tijdens je verblijf bij Het Molenhuis? Op deze pagina nemen we je mee in de verborgen wereld van deze bijzondere soort en geven we je tips om ze zelf te ontdekken.
Wat maakt de vuursalamander zo bijzonder?
De vuursalamander is misschien wel het meest iconische amfibie van Europa. Zijn naam en reputatie zijn omgeven door mysterie. In de Middeleeuwen geloofde men dat hij uit vuur geboren werd, omdat salamanders soms uit brandende houtstapels tevoorschijn kwamen waarin ze zich verstopt hadden.
Vandaag weten we beter: deze dieren zijn juist extreem gevoelig voor hitte vanwege hun dunne huid.
Wat de vuursalamander echt uniek maakt, is zijn leefwijze. Hij is volledig aangepast aan het leven op het land en komt vrijwel nooit in het water, behalve tijdens de voortplanting.
Bovendien kan een vuursalamander, mits hij niet wordt verstoord, tot wel 20 à 25 jaar oud worden in het wild – een uitzondering binnen de amfibieën.
Waarom de vuursalamander perfect gedijt rond Het Molenhuis
De vuursalamander stelt hoge eisen aan zijn leefomgeving, en precies daarom vind je hem rond Het Molenhuis. De Ardense bossen rond Bellemeuse bieden alles wat deze dieren nodig hebben:
Schaduwrijke loofbossen: Vuursalamanders houden van vochtige, schaduwrijke omgevingen met veel rottend hout, bladeren en holtes om zich overdag te verschuilen.
Kleine, heldere bronbeekjes: In de buurt van Het Molenhuis slingeren tal van natuurlijke bronbeekjes door het landschap. Deze beekjes zijn essentieel voor de voortplanting van de vuursalamander: de vrouwtjes zetten hier hun larven af in ondiep, zuurstofrijk water.
Weinig verstoring: De rustige omgeving zonder zware verkeersdruk en zonder intensieve landbouw maakt van Het Molenhuis een veilige haven voor deze kwetsbare soort.
Het resultaat? Hier heb je een van de beste kansen in België om een vuursalamander in het wild te spotten!
Wanneer en hoe spot je een vuursalamander rond Het Molenhuis?
Beste periode
Vuursalamanders zijn echte nachtdieren en vooral actief van maart tot oktober, met een piek in de vochtige lente- en herfstmaanden. Tijdens droge periodes verschuilen ze zich diep ondergronds, maar na een regenbui – vooral na een droge periode – komen ze massaal tevoorschijn.
Zelfs overdag kun je ze dan tegenkomen!
Beste plekken rond Het Molenhuis
Langs de kleine paadjes door het bos: Vooral waar mosrijke boomwortels en vochtige plekken zijn.
In de buurt van bronbeekjes: Zoek naar rustige oevers met veel bladeren en omgevallen takken.
Onder stenen en dode boomstronken: Vuursalamanders houden van verborgen schuilplaatsen.
Let op: verstoor hun schuilplekken niet! Vuursalamanders zijn kwetsbaar en staan onder bescherming.
Waarop letten?
Beweeg langzaam en gebruik eventueel een zachte zaklamp met rood filter (om hun ogen niet te verblinden).
Kijk goed op de grond – vuursalamanders zijn trage dieren die zich nauwelijks haasten.
Na regenval stijgen je kansen enorm; ideaal is net na zonsondergang een rustige wandeling te maken.
Belangrijke tips: spotten met respect
Niet aanraken: Hun huid is gevoelig en ze scheiden bij stress giftige stoffen af.
Niet oppakken of verplaatsen: Laat de dieren in alle rust hun gang gaan.
Fotografeer zonder flits: Flitslicht kan de gevoelige ogen beschadigen.
Bescherm hun leefomgeving: Blijf op de paden en respecteer hun schuilplaatsen.
Vuursalamanders staan op de lijst van beschermde soorten. Met jouw respectvolle gedrag help je hun voortbestaan in stand te houden!
Onder de juiste omstandigheden kom je de vuursalamander zelfs tegen op het terras van Het Molenhuis
De fascinerende levenswijze van de vuursalamander
Wist je dat vuursalamanders vrijwel nooit zwemmen? Zelfs wanneer een vrouwtje haar larven afzet, blijft ze aan de oever hangen en steekt enkel haar achterlijf in het water.
Ze zijn geboren landbewoners, uitgerust met een buitengewoon reukvermogen om in het donker hun favoriete prooien zoals naaktslakken en regenwormen op te sporen.
In de koude maanden (december - februari) houden de vuursalamanders rond Het Molenhuis een winterslaap, verscholen in oude muizenholen, tussen boomwortels of onder rotsblokken.
Wat hen extra bijzonder maakt: ze zijn extreem honkvast. Veel vuursalamanders keren jarenlang terug naar exact dezelfde overwinteringsplaats!
Opgelet! Ze zijn giftig
De vuursalamander is berucht om zijn gif. Dit wordt geproduceerd door gespecialiseerde klieren: de parotoïden achter de ogen en huidklieren op de rug en flanken. Deze scheiden bij bedreiging een melkwitte vloeistof uit, rijk aan alkaloïden zoals samandarine.
Dit gif veroorzaakt spiercontracties, verhoogde bloeddruk en kan zelfs hallucinaties veroorzaken bij mensen die ermee in aanraking komen. Sommige salamanders zijn in staat hun gif actief te spuiten tot op een afstand van twee meter!
De felgele kleur van de huid dient als aposematische (waarschuwende) kleur, bedoeld om roofdieren af te schrikken. Jongere salamanders zijn minder giftig en vallen vaker ten prooi aan dieren zoals loopkevers of vissen zoals beekforellen.
Daarnaast heeft de vuursalamander een dreighouding: hij kromt zijn rug, heft zijn lichaam en buigt zijn kop naar beneden om zijn gifklieren duidelijk te tonen.
Vijanden en Bedreigingen
Hoewel volwassen vuursalamanders relatief veilig zijn door hun giftigheid, lopen vooral larven gevaar. Ze worden gegeten door vissen, waterinsecten zoals libellenlarven, en de waterspitsmuis.
De grootste bedreiging komt echter niet uit de natuur, maar door menselijke invloed. Habitatverlies door boskap, wegenaanleg, vervuiling van wateren en de introductie van uitheemse vissen tasten de populaties aan.
Een extra gevaar dook op in 2010, toen een mysterieuze sterfte onder vuursalamanders in Nederland werd ontdekt. De boosdoener bleek een nieuwe schimmelsoort: Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal). Deze schimmel doodt salamanders binnen enkele weken door ernstige huidinfecties en bedreigt nu amfibieën wereldwijd.
Vuursalamanders en de Mens
Door de eeuwen heen zijn vuursalamanders omgeven geweest door mythen. Hun naam stamt van het Perzische woord samandar, "vuur van binnen". In de middeleeuwen dacht men dat salamanders in vuur konden leven, mogelijk omdat dieren uit brandende houtstapels vluchtten. Marco Polo rapporteerde zelfs over 'salamanderwol' — asbest, dat men dacht afkomstig was van salamanderhuiden.
In moderne cultuur zien we de vuursalamander terug in verhalen zoals Harry Potter en de Vuurbeker en stripverhalen zoals De vuur-salamander van Marten Toonder.
Tegenwoordig zijn vuursalamanders in veel landen wettelijk beschermd. In Nederland is het verboden om wilde exemplaren te vangen of te verhandelen. Alleen dieren die aantoonbaar in gevangenschap zijn gekweekt mogen worden gehouden. Toch blijft illegale handel een bedreiging, zeker voor kwetsbare ondersoorten.
Een kostbare schat die bescherming verdient
De vuursalamander is niet zomaar een kleurrijke verschijning in onze bossen. Het is een evolutionair wonder met unieke biologische aanpassingen, een diepgewortelde band met zijn habitat en een fragiel evenwicht met zijn omgeving.
Zonder gerichte beschermingsmaatregelen — van herstel van bossen en bronbeekjes tot bestrijding van de dodelijke Bsal-schimmel — riskeren we deze prachtige soort te verliezen. Het behoud van de vuursalamander is daarmee niet alleen een ecologische noodzaak, maar ook een ode aan de natuurlijke magie die Europa rijk is.
”
Het Molenhuis:
Een vakantieverblijf met oog voor sociaal kwetsbare groepen!
”
Het Molenhuis
Een oase van rust in de Ardennen
Midden in de ongerepte natuur van Bérismenil, langs de kabbelende Belle Meuse, ligt Het Molenhuis. Dit karaktervolle verblijf is de ideale plek voor groepen die willen ontsnappen aan de drukte en volop willen genieten van de rust, ruimte en natuur van de Ardennen.
Het Molenhuis biedt slaapplaatsen voor maximaal 50 personen, twee uitgeruste keukens, twee livings met eetruimte en een gezellige zithoek met houtkachel. Buiten is er een groot terras, een speelweide, een polyvalente ruimte en directe toegang tot talloze wandel- en fietsroutes. Het huis is omgeven door beverdammen.
Of je nu komt voor een avontuurlijke trektocht, ravotten met de kinderen of een weekend vol ontspanning, Het Molenhuis is de perfecte uitvalsbasis voor een onvergetelijke tijd in de natuur.
vzw Moulin de Belle Meuse
Iedereen heeft recht op vakantie
Vzw Moulin de Belle Meuse is een vrijwilligersorganisatie met als doel iedereen de kans geven om tegen democratische prijzen te genieten van de Ardense natuur.
We organiseren zelf activiteiten en ondersteunen andere groepen en organisaties door Het Molenhuis tegen zo democratisch mogelijke prijzen ter beschikking te stellen.
We mikken in de eerste plaats op maatschappelijk kwetsbare individuen en groepen, die anders weinig mogelijkheden hebben om erop uit te trekken, maar in principe is iedereen welkom die onze basisprincipes belichaamt!
Het onderhoud en beheer van het huis en de vzw draait 100% op vrijwilligers. Alle opbrengsten worden geïnvesteerd in het behoud van het gebouw en het project!
Meer weten over ons project?
Report abuse